Bakü (Azerice: Bakı), Azerbaycan Cumhuriyeti'nin, Hazar Denizi'nin batı kıyısında yer alan başkentidir. Ülkenin en önemli sanayi, ticaret ve kültür merkezi olmanın yanı sıra bir liman kenti olarak da önemlidir.
Nüfusu 2003 verilerine göre 2.000.000'dur. Ancak Dağlık Karabağ'dan ve Ermenistan'dan kaçan mültecilerle birlikte 3.000.000'a yükselmiştir. Halkın ezici çoğunluğu Azeridir. 2006 yılında faaliyete geçen Bakü Tiflis Ceyhan Petrol Boru Hattı'nın (BTC) çıkış noktasıdır. BTC den sonra en büyük proje BTAKdir.
Tarih
Bakü'nün tarihi eski devirlere uzanır. Abşeron arazisinde bulunmuş arkeolojik buluntular buranın eski yaşama yeri olduğunu ispatlar. Artyom, Zığ gölü etrafı, Şüvelan, Merdakan, Binegedi, Emircan ve benzeri yerlerde milattan önce 3-1 nci bin yıllara ait arkeolojik malzemeler bulunmuştur.
Bakü şehrinin ne zaman kurulduğu tam olarak bilinmemektedir. Bazı araştırıcılar Bakü'yü Kaytara (Kankara), Albana, Baruka v.b. ile özdeşleştirirler. Bakü'de bulunmuş 5-7. yüzyıllara ait Sasani hazinesi o devirde buranın yaşama yeri olduğunu gösterir. 5-6. yüzyıllarda Bakü, Bağavan ve Ateş-i Bakvan diye adlandırılır. Arap kaynaklarında (10. yüzyıl) "Bakuye", "Bakuh", "Baku", Rus kaynaklarında (15.yy.) "Baka", Safeviler devri Farsça kaynaklarda "Badkube" olarak geçiyor.
Bakü şehri, Orta Doğunun büyük şehirlerinden biridir. Ekonomisinde petrol ve tuz esas yer tutardı. Arap seyyahı Ebu Dülefin'in (10. asır) bildirdiğine göre, Bakü'deki iki petrol kaynağından yılda takriben 720 bin dirhem gelir elde ediliyordu. Feodal ilişkilerinin, ticaret ve sanatkârlığın gelişimi şehrin ilerlemesine imkan veriyordu. Uluslararası ticaret yolları sınırında olan Bakü Doğu ve Batı ülkeleri arasındaki ticarette başlıca öneme sahipti. Bakü'ye hazar, slav, Bizans, Çin, Irak, Suriye, Cenova, Venedik, İran, Hindistan tacirleri geliyordu. Bakü'den İran, İrak ve sair ülkelere petrol ihraç ediliyordu.
9. asrın 2'nci yarısında Abbasiler hilafetinin zayıflaması ve merkezi hakimiyetten uzaklaşma meyillerinin kuvvetlenmesi hilafete tabi ülkelerde bağımsız devletlerin kurulmasına sebep oldu. Bu devletlerden biri de Şirvanşahlar devletiydi.
İklim [değiştir]
Bakü'nün iklimi karasal iklimdir. Kışları soğuk ve yağmurlu veya kar yağışlıdır, yazları ise sıcak ve kurak.Fakat Güney kısımlarında hava yazın serin, kışın ise ılık ve yağışlıdır.Bu nedenle güney bölümünü bir kısmı çok ormanlıktır.
| Ay |
Ocak |
Şubat |
Mart |
Nisan |
Mayıs |
Haziran |
Temmuz |
Ağustos |
Eylül |
Ekim |
Kasım |
Aralık |
Yıl |
|
| Ortalama (°C) |
3 |
3 |
6 |
11 |
17 |
22 |
25 |
25 |
21 |
16 |
11 |
6 |
13 |
|
| Ortalama (°F) |
37 |
37 |
42 |
51 |
62 |
71 |
77 |
77 |
69 |
60 |
51 |
42 |
55 |
|
| Ortalama Yağış (cm) |
3.6 |
2.0 |
2.0 |
2.0 |
1.3 |
0.8 |
0.3 |
0.8 |
2.0 |
3.3 |
3.0 |
3.3 |
23.9 |
|
| Ortalama Yağış (in) |
1.4 |
0.8 |
0.8 |
0.8 |
0.5 |
0.3 |
0.1 |
0.3 |
0.8 |
1.3 |
1.2 |
1.3 |
9.4 |
|
| Kaynak: Weatherbase |
|
Demografi Durumu
Resmi Nüfus 2.075.000 (2007) Bakü nüfusun % 91 Azeriler oluşturur.Diğer milletler ise Ruslar % 6 (140.000), Türkler %1.5 (31.250),Lezgiler,Ukraynalılar %1.5. Bakü halkının % 95-i Müslümandır,yaklaşık %4 Hristiyan çok küçük bölümü ise Yahudidir. Dilde nüfusun %90-94 arası Azeri Türkçesini konuşur.Rusçayı yalnızca Ruslar ve Azerilerin küçük bir bölümü konuşur. Bakünün 12 ilçesi vardır:
- 1. "Merkez ilçe" nüfüsun %47 bu ilçede yaşar (975.250 kişi)
- 2. "Hatai ilçesi nüfusun %12 bu ilçede yaşar (225.900 kişi)
- 3. "Yasamal ilçesi" nüfusun %11 bu ilçede yaşar (225.600 kişi)
- 4. "Bineqedi ilçesi" nüfusun %10 bu ilçede yaşar (218.863 kişi)
- 5. "Nesimi ilçesi" nüfusun %9.6 bu ilçede yaşar (200.067 kişi)
- 6. "Sabunçu ilçesi" nüfusun %9 bu ilçede yaşar (195.808 kişi)
- 7. "Surahanı ilçesi" nüfusun %8 bu ilçede yaşar (173.145 kişi)
- 8. "Nizami ilçesi" nüfusun %7.5 bu ilçede yaşar (165.545 kişi)
- 9. "Nerimanov ilçesi" nüfusun %7.3 bu ilçede yaşar (152.359 kişi)
- 10."Azizbeyov ilçesi" nüfusun %5 bu ilçede yaşar (120.995 kişi)
- 11."Karadağ ilçesi" nüfusun %4.8 bu ilçede yaşar (99.808 kişi)
- 12."Sebail ilçesi" nüfusun %4 bu ilçede yaşar (77.174 kişi)
Eğitim [değiştir]
Devlet üniversiteleri
- Azerbaycan Sağlık Üniversitesi (kuruluş 1930)
- Azerbaycan Devlet Ekonomi Üniversitesi (1930)
- Azerbaycan Devlet Yağ Üniversitesi (1920)
- Azerbaycan Teknik Üniversitesi (1950)
- Azerbaycan Diller Üniversitesi (1973)
- Azerbaycan Mimarlık ve İnşaat Üniversitesi (1975)
- Bakü Müzik Akademisi (1920)
- Bakü Slav Üniversitesi (1946)
- Bakü Devlet Üniversitesi (1919)
- Haydar Aliyev adina Azerbaycan Ali Herbi Mektebi (1971)
Vakıf üniversiteleri
- Uluslararası Azerbaycan Üniversitesi (1997)
- Hazar Üniversitesi (1991)
- Odlar Yurdu Üniversitesi (1995)
- Kafkas Üniversitesi (1992)
- Batı Üniversitesi (1991)
